Tại Ucraina, lần đầu tiên trong vòng 15 năm gần đây đã diễn ra một cuộc bầu cử Tổng thống trước thời hạn. Và cũng lần đầu tiên trong ngần ấy năm đã xác định được người chiến thắng ngay từ vòng bỏ phiếu đầu tiên. Trang điện tử Delo đã tìm hiểu xem ông Poroshenko quyết định trở thành Tổng thống Ucraina từ bao giờ và điều gì đã giúp ông giành chiến thắng thuyết phục trong kỳ bầu cử vừa qua. Mời quý vị độc giả theo dõi.
Mới chỉ cách đây chưa đầy nửa năm, không ai có thể nghĩ Tổng thống khi đó là Victor Yanukovich sẽ chạy ra nước ngoài và Petr Poroshenko sẽ đắc cử Tổng thống Ucraina ngay từ vòng đầu tiên. Chỉ trong nửa năm, chỉ số tín nhiệm của “Ông vua chocolate” đã tăng gần 8 lần: từ 7% (đầu tháng 12/2013) đến gần 55% (theo kết quả kiểm phiếu). Vậy nguyên nhân nào đã làm nên bước thăng hoa ngoạn mục như vậy?
Một số chuyên gia phân tích cho rằng ông Poroshenko đã từng có ý tưởng thử làm Tổng thống từ năm 2005, sau khi xảy ra bất hòa với bà Timosenko (khi đó là Thủ tướng Ucraina), khiến ông phải rời bỏ chức Chủ tịch Hội đồng an ninh quốc gia và quốc phòng. Còn việc chuẩn bị cho chiến dịch tranh cử Tổng thống đã được ông khởi động từ tháng 7 năm 2013 (tất nhiên là nhắm tới kỳ bầu cử năm 2015, khi kết thúc nhiệm kỳ Tổng thống của ông Yanukovich).
Tuy nhiên, một bộ phận giới chuyên môn thì tỏ ra nghi ngờ rằng một năm về trước ông Poroshenko có thể tự tin nhắm tới chiếc ghế Tổng thống Ucraina. Họ cho rằng, vào thời điểm đó, ông có mục tiêu khiêm tốn hơn - đó là chiếc ghế Thị trưởng Kiev. Quả thực là sau khi Thị trưởng Leonid Chernovetsky hết nhiệm kỳ vào cuối năm 2012, thì cương vị này cũng đã được “Ông vua chocolate” để mắt đến. Bằng chứng là hồi đầu năm 2013 ông từng có những phát ngôn khá thận trọng, rằng phe đối lập liên minh cần đề cử một ứng cử viên duy nhất tham gia tranh cử Thị trưởng Kiev, và ông sẽ không từ chối nếu được đề cử. Đại biểu Quốc hội Oleg Liashko - đối thủ của ông trong cuộc bầu cử Tổng thống vừa qua - từng tuyên bố rằng Petr Poroshenko nhận được sự ủng hộ của hai đảng “Batkivshina” và UDAR trong việc tham gia tranh cử Thị trưởng Kiev. Nhưng quyết định của Tòa án Hiến pháp đã khiến cho cuộc bầu cử Thị trưởng Kiev không thể tổ chức trong năm 2013. Còn cuối năm, như chúng ta biết, Euromaidan nổ ra và làm thay đổi đáng kể chỉ số tín nhiệm của nhiều chính trị gia.
Lần đầu tiên uy tín của “Ông vua chocolate” tăng rõ rệt là vào tháng giêng năm nay và nhiều chuyên gia cho rằng điều đó là nhờ một số nhân vật đứng đầu phe đối lập bị mất tín nhiệm. “Chỉ số tín nhiệm của ông Poroshenko bắt đầu tăng trong thời kỳ Maidan, khi xảy ra khủng hoảng uy tín của các nhà lãnh đạo phe đối lập. Người dân muốn thấy một thủ lĩnh duy nhất dám đứng mũi chịu sào, nhưng thực tế lại chỉ thấy một đám đông thường xuyên dao động và thiếu quyết đoán. Trên nền bức tranh như vậy, hình ảnh Petr Poroshenko trở nên hấp dẫn đối với mọi người”, - chuyên gia nghiên cứu chính trị Vladimir Fesenko nhận xét.
Khi đó, cả Maidan yêu cầu phải có một thủ lĩnh duy nhất và sự im lặng của Yaseniuk, Tiagnybok và Klichko bị mọi người cho là sự yếu đuối. Điều đó có lợi cho ông Poroshenko - người cũng tham gia Maidan với sự tích cực không kém, nhưng luôn giữ một khoảng cách nhất định với “bộ ba” nhân vật nói trên.
Một cuộc điều tra ý kiến xã hội do Viện xã hội học Ucraina và Viện xã hội học quốc tế Kiev thực hiện hồi cuối tháng giêng cho thấy có khoảng 18,6% dân chúng ủng hộ Petr Poroshenko. Nhưng khi đó, chỉ số tín nhiệm của Vitaly Klichko vẫn còn cao hơn đến 10%.
Chính trong thời điểm đó đã hình thành liên minh Poroshenko-Klichko. Tuy nhiên, tương quan giữa hai người khi đó có khác - theo đánh giá của chuyên gia Vladimir Fesenko, đại bộ phận những người trong cuộc cho rằng ông Poroshenko sẽ ủng hộ cựu vô địch quyền Anh thế giới ra tranh cử Tổng thống Ucraina, còn Klichko, đổi lại, sẽ ủng hộ ông chủ Roshen trở thành Thị trưởng Kiev.
Đại biểu Quốc hội Taras Chernovol cho rằng kế hoạch ban đầu của ông Poroshenko là tham gia tranh cử Tổng thống Ucraina năm 2015. “Điều đó có thể nhận thấy qua những phát ngôn thận trọng của ông ấy ở thời điểm trước tháng hai năm nay”, - ông Chernovol quả quyết. Chuyên gia Fesenko cũng nhận định rằng “bản thân ông Poroshenko đến trước tháng ba chỉ ngắm vào chiếc ghế Thủ tướng”.
Thực chất, chức Thủ tướng Chính phủ là bước đệm không tồi để hướng tới mục tiêu giành chiến thắng tại kỳ bầu cử Tổng thống, mặc dù vào mùa đông vừa qua không chỉ có một mình ông Poroshenko là ứng cử viên tiềm năng cho cương vị Thủ tướng, ông Fesenko nói thêm.
Việc hoán đổi vị trí trong bộ đôi Klichko-Poroshenko diễn ra trong tháng ba. Sau khi Tổng thống Yanukovich chạy ra nước ngoài, chỉ số tín nhiệm của Vitaly Klichko đã giảm mạnh, vì trước đó người dân ủng hộ ông phần nhiều là do “ghét Yanukovich”. Theo một cuộc điều tra xã hội học, sau tháng hai, tương quan giữa hai người đã thay đổi hẳn: tỷ lệ ủng hộ Vitaly Klichko giảm xuống còn 14,6%, trong khi chỉ số tín nhiệm của Petr Poroshenko tăng lên đến 21,2%.
“Sự sụp đổ của chế độ Yanukovich và khủng hoảng lòng tin của người dân đối với các nhân vật lãnh đạo phe đối lập và bà Timosenko, đã làm ông Poroshenko được hưởng lợi lớn - trong bối cảnh đó, hình ảnh ông nổi lên như một nhân vật mạnh mẽ, có khả năng đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng”, - ông Fesenko nhận xét.
Đại biểu Quốc hội Taras Chernovol thì cho rằng nguyên nhân đầu tiên làm uy tín của ông Poroshenko tăng vọt là nhờ những sự thay đổi trong xã hội Ucraina thời kỳ Maidan. “Người Ucraina đã không cần đến một nhà lãnh đạo theo kiểu “cha đẻ dân tộc”. Các dự án kiểu đó đã thất bại, vì xã hội Ucraina đã chín và đòi hỏi không phải một “người cha”, mà là một chuyên gia điều hành giỏi”, - ông Chernovol khẳng định. - “Ông Poroshenko hiểu điều đó và đã thể hiện mình không như một lãnh tụ dân tộc, mà như một nhà quản lý doanh nghiệp”.
Sau khi được đồng minh Vitaly Klichko tuyên bố rút tranh cử Tổng thống để ủng hộ mình, chỉ số tín nhiệm của Petr Poroshenko đã vượt qua con số 40%. Có nghĩa là, chỉ trong thời gian diễn ra chiến dịch tranh cử chính thức, ông Poroshenko đã thu hút về phía mình hơn 10% tổng số cử tri.
Theo nhận xét của giới chuyên môn, người Ucraina bầu cho Petr Poroshenko vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Nhiều người nhìn nhận ông như một nhà quản lý giỏi có thể đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng, một thủ lĩnh mạnh mẽ, một doanh nhân thành đạt, một ông chủ gia đình hạnh phúc, là chính trị gia theo quan điểm thân Phương Tây, một người có khả năng đàm phán với Nga, đồng thời là kẻ thù của ông Putin (vì vụ đóng cửa nhà máy Roshen tại Nga)… Trong một số trường hợp, người ta bỏ phiếu cho ông mà không định nghĩa vì sao. Các chuyên gia không tìm thấy “vũ khí” nổi trội đã giúp ông giành chiến thắng - mỗi cử tri bầu cho ông đều thấy ở ông một điều gì đó hấp dẫn riêng đối với mình.
Theo đánh giá của các chuyên gia phân tích, trong trường hợp này, nhiệm vụ bộ máy tranh cử của ông Poroshenko không phải là tăng chỉ số tín nhiệm, mà giữ vững chỉ số đó. Và họ đã thực hiện thành công nhiệm vụ đề ra.
“Điều quan trọng là không làm những người muốn bỏ phiếu cho ông phải hoảng sợ. Nói một cách khác, cần xây dựng hình ảnh một ứng cử viên Petr Poroshenko vô định hình và trừu tượng, nhưng hấp dẫn. Và điều đó đã phát huy tác dụng”, - chuyên gia Fesenko nói.
Theo ông Fesenko, quyết định không quảng cáo tràn lan ngoài đường phố và tránh tranh luận trực tiếp trên truyền hình với bà Timosenko chính là chiến thuật giữ vững chỉ số tín nhiệm của ông Poroshenko.
Bên cạnh đó, lời kêu gọi “bầu cử trong một vòng” đã giúp ông rất nhiều trên nền cuộc xung đột với Nga. “Do các cuộc điều tra ý kiến cử tri cho thấy ông ấy đang dẫn đầu cuộc đua, nên nhiều người còn do dự chưa biết nên bầu ai đã quyết định bỏ phiếu ủng hộ Poroshenko. Thông điệp đó đã phát huy tác dụng và trở thành một trong những yếu tố quyết định mang lại thành công cho ông Poroshenko”, - chuyên gia phân tích Sergei Gaidai nhận xét.
Như vậy, điều mang lại chiến thắng thuyết phục cho tân Tổng thống Ucraina Petr Poroshenko là tổng thể nhiều yếu tố: xây dựng thành công hình ảnh một ứng cử viên đang được người dân mong đợi sau thời kỳ Maidan (một nhà quản lý kinh tế, khác với một nhà cách mạng có mục tiêu phá bỏ những gì gây bức xúc), hạn chế tối đa các sai lầm trong chiến dịch tranh cử, và lựa chọn được những đối thủ “phù hợp”…
“Hiện nay ông Poroshenko đang sở hữu chỉ số tín nhiệm rất cao, nhưng sự nghiệp của ông sẽ suy giảm, một khi ông quyết định thay đổi vai trò người quản lý thành một “cha đẻ” dân tộc”, - đại biểu Quốc hội Taras Chernovol nhận định.
Theo Delo
0 Bình luận.:
Đăng nhận xét